Πηγή: www.salon.com
Τα γνωστά σε όλους βιντεοπαιχνίδια χρωστούν την ύπαρξη τους στον στρατό -τα πρώτα παιχνίδια ήταν παιχνίδια πολέμου- γι’ αυτό και δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα, τα περισσότερα βιντεοπαιχνίδια αφορούσαν πολέμους.
Καθώς όμως, οι γνώσεις που απαιτούνται για την δημιουργία των παιχνιδιών έχουν γίνει λιγότερο εξειδικευμένες, η ιδεολογική ποικιλομορφία των σημερινών βιντεοπαιχνιδιών είναι εκπληκτική. Υπάρχουν παιχνίδια που προσομοιώνουν την καθημερινή ζωή (The Sims), τις συνθήκες στις δουλειές γραφείου (The Stanley Parable), ακόμα και τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν σε κάποιον που εργάζεται ως συνοριοφύλακας σε ένα αυταρχικό μετασοβιετικό κράτος (Papers, Please). Τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν πλέον μια νέα μορφή τέχνης, για την οποία κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι η κορυφαία μορφή ανθρώπινης τέχνης του 21ου αιώνα – εκτοπίζοντας ακόμη και το μυθιστόρημα.
Πέρα από τις απλές πολεμικές περιπέτειες του παρελθόντος, μερικά βιντεοπαιχνίδια αφορούν άμεσα ή έμμεσα την εργασία και τους εργαζόμενους. Ορισμένοι ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν ότι τα βιντεοπαιχνίδια βασίζονται γενικά σε μια νεοφιλελεύθερη λογική – που σημαίνει πως η επιτυχία σε πολλά βιντεοπαιχνίδια ταυτίζεται με την επιτυχία στην οικονομία της αγοράς: κέρδισε τους περισσότερους πόντους, βγάλε τα περισσότερα χρήματα.
Παρακάτω ακολουθούν μερικά παιχνίδια που ξεπερνούν τις πολεμικές διαμάχες και εμπλέκουν άμεσα τον παίκτη στη δύσκολη κατάσταση της εργασίας:
Disaffected!
Το Disaffected! είναι ένα δωρεάν arcade παιχνίδι που αναπαράγει τις συνθήκες εργασίας στο κατάστημα αντιγραφής και εκτύπωσης Kinko’s. Το παιχνίδι είναι μια σάτιρα τόσο των επώνυμων βιντεοπαιχνιδιών, αλλά και των πρακτικών διαχείρισης του Kinko. Καθώς παίρνετε το ρόλο ενός υπαλλήλου στο Kinko, το gameplay επηρεάζεται από τη δική σας πλήξη και από τη σκληρότητα των πελατών και των συνεργατών: Τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο παίκτης περιλαμβάνουν συγχυσμένους υπαλλήλους, υπαλλήλους που αρνούνται να εργαστούν, υπαλλήλους που μετακινούν άσκοπα τις παραγγελίες τους, ώστε ο παίκτης να μην μπορεί να τις βρει. Το Disaffected! είναι ίσως μια από τις πιο ακριβείς προσομοιώσεις των χαμηλόμισθων θέσεων.
Tacoma
Το Tacoma, το τελευταίο παιχνίδι των δημιουργών του Gone Home, βάζει τον παίκτη στη θέση ενός υπεργολάβου που προσλήφθηκε στα τέλη του 21ου αιώνα για να εξερευνήσει έναν φαινομενικά εγκαταλελειμμένο διαστημικό σταθμό, ώστε να καταλάβει πώς και γιατί εξαφανίστηκε το προσωπικό του. Οι δημιουργοί Karla Zimonja και Steve Gaynor, παρατηρώντας την κατάσταση της σημερινής οικονομίας, “προχωρήσαν” 70 χρόνια στο μέλλον.
Από κάποια μικρά στοιχεία κατά την διάρκεια του παιχνιδιού, μαθαίνουμε ότι σε αυτό το μέλλον η Amazon έχει αναλάβει μέρος του δημοσίου πανεπιστημιακού συστήματος και οι εταιρείες ανταμείβουν τους εργολάβους με “πόντους εμπιστοσύνης”, με τους οποίους μπορούν αποπληρώσουν το χρέος τους. Ευτυχώς, υπάρχει μια ένωση εργαζομένων για να προστατεύει ένα μέρος του προσωπικού, αν και έχει τη δική του εσωτερική πολιτική.
SimCity
Η σειρά SimCity, που ξεκίνησε γύρω στο 1989, είναι ένας προσομοιωτής πόλης που επιτρέπει στον παίκτη να διαχειριστεί, να ελέγξει και να σχεδιάσει ολόκληρες πόλεις και περιοχές – σαν να είναι ο δήμαρχος, ο προγραμματιστής και ο πολεοδόμος ταυτόχρονα. Φυσικά, υπάρχει μια οικονομική συνιστώσα στο SimCity και από τη στιγμή που το 1993 βγήκε το SimCity 2000, η ταξική δομή των εικονικών πόλεών ήταν αρκετά σαφώς καθορισμένη: οι πλούσιοι εικονικοί πολίτες της ανώτερης κατηγορίας προτιμούσαν να ζουν σε μη ρυπανθείσες περιοχές με καλά σχολεία, αστυνομία και πυροσβεστική, καθώς και με ευρεία πρόσβαση στα πάρκα. Ομοίως, ο τομέας υψηλής τεχνολογίας θα αναπτυχθεί μόνο στην πόλη που πληροί αυτές τις συνθήκες. Ακριβώς όπως στον πραγματικό κόσμο.
Πλέον, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, υπάρχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες που προσομοιώνουν τη δυναμική των τάξεων μέσα στις πόλεις. Για παράδειγμα, οι μηχανισμοί φορολογίας έχουν γίνει πολύ πιο πολύπλοκοι. Υπάρχουν επίσης ειδικά διατάγματα σχεδιασμένα με σαφήνεια για να τιμωρούν ή να βοηθούν τους φτωχούς. Ακόμη και στο SimCity το gentrification αποτελεί πρόβλημα – αν και ο παίκτης μπορεί να επιλέξει να το αγνοήσει, όπως κάνουν και οι περισσότεροι δήμαρχοι του πραγματικού κόσμου.
Babysitting Mama
Η φροντίδα της οικογένειας είναι μια από τις πιο υποτιμημένες μορφές εργασίας στην κοινωνία. Σπάνια οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα αποζημιώνονται για την εργασία τους και, αν αυτό συμβαίνει, συνήθως δεν πληρώνονται καλά. Το Babysitting Mama, ένα παιχνίδι για το Nintendo Wii, σας επιτρέπει να αναλάβετε το ρόλο της μητέρας ενός βρέφους και όλης της συνακόλουθης εργασίας που έρχεται με αυτό. Παρ’όλο που το παιχνίδι είναι ζωηρόχρωμο και χαριτωμένο, εκθέτει πλήρως την δυσκολία της παιδικής ανατροφής.
Memory Reloaded και Phone Story
Η Molleindustria είναι μια “κολλεκτίβα Μιλανέζων ακτιβιστών των μέσων μαζικής ενημέρωσης”, η οποία παράγει βιντεοπαιχνίδια με το σύνθημα “ριζοσπαστικά παιχνίδια ενάντια στη δικτατορία της ψυχαγωγίας”. Τα παιχνίδια τους συχνά διακωμωδούν τα υπάρχοντα είδη παιχνιδιών.
Ένα από τα πιο απλά παιχνίδια της Molleindustria, το Memory Reloaded είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο τα παιχνίδια μπορούν να γίνουν υπερβολικά πολιτικά. Το παιχνίδι παρουσιάζεται ως τέτοιο: “Δοκιμάστε τη συγκέντρωσή σας με το Memory Reloaded, ένα παιχνίδι που ταιριάζει σε αυτούς τους ασταθείς καιρούς. Περάστε στο πεδίο μάχης της συλλογικής μας μνήμης και αντιμετωπίστε όλες τις σημασιολογικές μετατοπίσεις, αναθεωρήσεις και χειρισμούς που ξαναγράφουν το παρελθόν μας. Η ιστορία μπορεί να διαφέρει από εκείνη που θυμάστε”.
Ο παίκτης έχει 12 εικονικές κάρτες τοποθετημένες ανάποδα. Κάνοντας κλικ σε μια από αυτές αποκαλύπτει την άλλη πλευρά για μια στιγμή και με τη μνήμη του πρέπει να ταιριάξει τα ζεύγη. Κάθε κάρτα περιέχει ένα σύγχρονο ιστορικό θέμα, αλλά οι κάρτες αλλάζουν λίγο μεταξύ των κλικ. Η κάρτα «καθολικής υγειονομικής περίθαλψης» γίνεται «κοινωνικοποιημένη υγειονομική περίθαλψη». Η «παγκόσμια υπερθέρμανση του πλανήτη» γίνεται «φυσική αλλαγή του κλίματος».
Ένα άλλο παιχνίδι της Molleindustria, το Phone Story, επιτρέπει στον παίκτη να ακολουθήσει την αλυσίδα παραγωγής στην κατασκευή smartphone – από παιδιά-ανθρακωρύχους στο Κογκό, σε αλλοτριωμένους υπαλλήλους της FoxConn που συναρμολογούν smartphones στην Κίνα. Το παιχνίδι είναι ενημερώνει λεπτομερώς σχετικά με τον κύκλο παραγωγής του iPhone. Φόβισε τόσο την Apple, που το απαγόρευσε από το App Store της.
Μετάφραση: Αλεξάνδρα Ζουμπαταίου
