Πέντε τραγούδια αφιερωμένα στην παγκόσμια εξέγερση του 1968 φέρνουν στην επιφάνεια τα πραγματικά χαρακτηριστικά μιας φοιτητικής, αλλά και εργατικής μάχης που αποκρύπτεται πίσω από μια αποστειρωμένη εικόνα του Γαλλικού Μάη.
War Within a Breath
«Όλα μπορούν να αλλάξουν μια Πρωτοχρονιά», τραγουδούσαν πριν από σχεδόν δυο δεκαετίες οι Rage Against the Machine. Τραγουδούσαν για τους Ζαπατίστας στο Μεξικό και το πρώτο ένοπλο κίνημα απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό. Αυτό που ίσως δεν συνειδητοποιούσαν και οι ίδιοι ήταν ότι ο ηγέτης του κινήματος, ο υποδιοικητής Μάρκος, ήταν το παιδί μιας άλλης εξέγερσης που σάρωσε το Μεξικό το 1968.
Με αφορμή την πραγματοποίηση των ολυμπιακών αγώνων στην πόλη του Μεξικού, ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας – οι διαβόητοι Γραναδέρος – σκότωσαν τότε τουλάχιστον 300 φοιτητές που διαδήλωναν έξω από τα γήπεδα των αγώνων.
Το εξεγερτικό πνεύμα του 1968, όμως, θα καταφέρει να παρεισφρήσει και στο εσωτερικό των γηπέδων, όταν οι αθλητές Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος υψώνουν τις μαύρες γροθιές τους – σύμβολο ενός άλλου ένοπλου επαναστατικού κινήματος, της οργάνωσης Μαύροι Πάνθηρες.
Street Fighting Man
«Το όνομά μου είναι αναταραχή. Θα φωνάξω, θα ουρλιάξω, θα σκοτώσω το Βασιλιά και θα φτύσω τους αυλικούς του». «Όταν άκουσα τους στίχους τους βρήκα ελαφρώς ακραίους» έλεγε γελώντας ο Ταρίκ Αλί για το τραγούδι που είχαν γράψει γι’ αυτόν οι Rolling Stones στα γεγονότα του 1968.
Σε αντίθεση πάντως με τον πάλαι ποτέ κόκκινο και νυν πράσινο (με αποχρώσεις του μαύρου) Ντανιέλ κον Μπετίτ, ο ηγέτης του «λονδρέζικου Μάη» θα μείνει πιστός στα ιδανικά του. Μαζί με καλλιτέχνες όπως η Βανέσα Ρεντγκρέιβ και ο σκηνοθέτης Πίτερ Μπρουκ, θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ όταν ακόμη οι Μπιτλς εξασκούσαν τον κομφορμισμό τους καταδικάζοντας τα επεισόδια στο Παρίσι με το τραγούδι Revolution.
Από παντού ακούω ήχους διαδηλωτών. Το καλοκαίρι έφτασε και η εποχή προσφέρεται για οδομαχίες.
Street Fighting Man – Rolling Stones
Valle Giulia
«Οι αστυνόμοι έβγαλαν τα γκλομπς αλλά ξαφνικά συνέβη κάτι απρόσμενο. Δεν ήμαστε εμείς αυτοί που υποχωρούσαμε, αλλά αυτοί». Ο Πάολο Πιετρανγκέλι περιγράφει στο τραγούδι του την περίφημη «μάχη της Βάλε Τζούλια», την προσπάθεια των Ιταλών φοιτητών να εκκενώσουν την αρχιτεκτονική σχολή της Ρώμης που είχε καταληφθεί από την αστυνομία.
Παραδόξως, ο πρώτος που θα αντιδράσει είναι ο Πιερ Πάολο Παζολίνι. Ο συνεπής κατά τα άλλα στις κομμουνιστικές ιδέες του σκηνοθέτης θα ταχθεί στο πλευρό των αστυνομικών λέγοντας ότι αυτοί είναι τα παιδιά της εργατικής τάξης, ενώ οι φοιτητές ανήκουν στα μεσαία στρώματα – θέση η οποία σε άλλες χώρες απαντήθηκε ελαφρώς άκομψα με το σύνθημα «οι μπάτσοι δεν είναι παιδιά των εργατών, είναι τα σκυλιά των αφεντικών».
Ο ιταλικός Μάης πάντως θα αποκτήσει σύντομα πολύ πιο εργατικά χαρακτηριστικά, καθώς εκατομμύρια εργαζόμενοι αγνοούν τις εκκλήσεις των μεγάλων συνδικάτων αλλά και του Κομμουνιστικού Κόμματος για αυτοσυγκράτηση και καταλαμβάνουν ορισμένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της χώρας.
Plastic People of the Universe
Εμπνευσμένοι από τον Φρανκ Ζάπα αλλά και τους Velvet Underground, οι Plastic People of the Universe θα εκφράσουν με τα τραγούδια τους το πνεύμα του «Τσεχοσλοβάκικου Μάη». Οι ίδιοι θα πληρώσουν με διώξεις και φυλακίσεις την καλλιτεχνική τους αντίσταση στη σοβιετική εισβολή που έπνιξε τη λεγόμενη Άνοιξη της Πράγας – μια αμφιβόλου αποτελεσματικότητας, προσπάθεια εσωτερικής αναμόρφωσης του λεγόμενου σοσιαλιστικού καθεστώτος, η οποία όμως ανέδειξε τον άγριο αυταρχισμό του σοβιετικού καθεστώτος.
Για την ιστορία, η φήμη ότι και ο Γιάννης Ρίτσος είχε γράψει ένα ποίημα εξυμνώντας τα σοβιετικά τανκς που «χόρευαν βαλς» στους δρόμους της Πράγας διαψεύστηκε από τον συγγραφέα Νίκο Σαραντάκο, ο οποίος απέδειξε ότι πρόκειται για έναν ακόμη αστικό (εάν όχι μικροαστικό) μύθο.
Kick Out The Jams
Αυγουστος 1968. Οι Mc5, ξεκινούν μια συναυλία στο Σικάγο – την πόλη που φιλοξενεί το συνέδριο του δημοκρατικού κόμματος – και δεν σταματούν πριν περάσουν οκτώ ώρες. Το Kick Out The Jams αποτελεί σύνθημα της δεκαετίας του αμερικανικού Μάη εναντίον κάθε μορφής απαγόρευση. Απέναντί τους όμως οι MC5 δεν έχουν τους Χίπις και τη γενιά των λουλουδιών αλλά τους Γίπις, το πιο πολιτικοποιημένο τμήμα της αμερικανικής αμφισβήτησης που συνδέεται στο Σικάγο με τη λεγόμενη Νέα Αριστερά, οργανώσεις αναρχικών και κομμουνιστών και φεμινιστικά κινήματα.
Χωρίς όμως το ιδεολογικό υπόβαθρο της Ευρώπης ο Αμερικανικός Μάης θα εκφυλιστεί ταχύτερα χτυπημένος από τα ναρκωτικά αλλά κυρίως από την άγρια καταστολή της αστυνομίας και τις παρακρατικές δολοφονίες ηγετικών στελεχών του κινήματος των μαύρων, το οποίο δεν θα προλάβει να ενωθεί με το εργατικό και φοιτητικό κίνημα.
INFO
Δείτε:
Salute (2008)
Το ντοκιμαντέρ που γύρισε ο ανηψιός του Πίτερ Νόρμαν για τους ολυμπιακούς αγώνες του 1968 στο Μεξικό.
H εργατική τάξη πάει στον παράδεισο (1971)
Η παρακαταθήκη του ιταλικού Μάη στις εργατικές κινητοποιήσεις όπως την κατέγραψε ο σκηνοθέτης Έλιο Πέτρι με την ερμηνεία του Τζιαν Μαρία Βολοντέ.
Διαβάστε:
1968, εκδόσεις Άγρα
Δυο ηγετικές φυσιογνωμίες του λονδρέζικου και του μεξικάνικου Μάη, ο Ταρίκ Αλί και ο Πάκο Ιγκνάσιο Ταϊμπο ΙΙ συναντιούνται σε ένα βιβλίο για τον παγκόσμιο Μάη του 68.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών Μάιος 2013
